John Gottman to renomowany badacz i terapeuta, którego prace znacząco przyczyniły się do zrozumienia dynamiki relacji małżeńskich i rodzinnych. Jego podejście do terapii rodzin opiera się na wieloletnich badaniach obserwacyjnych nad parami i rodzinami, co zaowocowało opracowaniem konkretnych strategii i narzędzi mających na celu poprawę jakości relacji i komunikacji w rodzinie. Celem terapii par Metodą Gottmana jest rozbrajanie sprzecznej komunikacji werbalnej; usuwanie barier, wzmacnianie empatii i zrozumienia w kontekście relacji.
Kluczowe elementy podejścia Gottmana do terapii rodzin:
- „Cztery jeźdźcy Apokalipsy”: Gottman zidentyfikował cztery negatywne wzorce komunikacyjne, które, jeśli są obecne w relacji, mogą przewidywać rozpad związku z dużą dokładnością. Są to: krytyka, pogarda, postawa obronna i stonewalling (czyli całkowite wycofanie się z komunikacji). Praca terapeutyczna często koncentruje się na rozpoznawaniu i zastępowaniu tych destrukcyjnych zachowań bardziej konstruktywnymi formami interakcji.
- Skoncentrowanie na pozytywnej interakcji: Gottman kładzie duży nacisk na znaczenie budowania pozytywnej interakcji i wzmacniania więzi między członkami rodziny. Zaleca stosunek pozytywnych do negatywnych interakcji równy co najmniej 5:1 jako wskaźnik zdrowej relacji. Praca terapeutyczna może obejmować ćwiczenia mające na celu zwiększenie liczby pozytywnych momentów między partnerami lub członkami rodziny.
- Metody zarządzania konfliktem: Gottman rozróżnia rozwiązywalne problemy od trwałych, nierozwiązywalnych różnic. Zamiast próbować rozwiązać wszystkie problemy, podejście Gottmana skupia się na efektywnym zarządzaniu konfliktem, w tym na rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, empatii i zrozumienia perspektyw innych. Terapia może obejmować naukę technik radzenia sobie z konfliktem w sposób, który minimalizuje uszczerbek dla relacji.
- Znaczenie rytuałów i tradycji: Gottman podkreśla rolę wspólnych rytuałów, tradycji i rytuałów przejścia w budowaniu spójności i poczucia przynależności w rodzinie. Praca z rodzinami może obejmować rozwijanie lub wzmacnianie tych praktyk, aby zwiększyć poczucie bliskości i wspólnoty.
- Techniki budowania zaufania i zaangażowania: W podejściu Gottmana, budowanie zaufania i zaangażowania w relacji jest kluczowe. Terapia może skupiać się na strategiach wzmacniania tych aspektów, takich jak wyrażanie wdzięczności, okazywanie szacunku i wsparcia, oraz inwestowanie w „bank emocjonalny” relacji.
- Używanie danych empirycznych do oceny relacji: Gottman znany jest z wykorzystywania badań i danych empirycznych w swojej pracy. Może to obejmować kwestionariusze i narzędzia diagnostyczne, które pomagają ocenić stan relacji i monitorować postępy w terapii.
„7 zasad udanego małżeństwa” – są wynikiem wieloletnich badań nad parami i tym, co odróżnia te szczęśliwe i trwałe od tych, które się rozpadają. Oto te zasady:
- Poznaj mapy świata swojego partnera: To oznacza głębokie zrozumienie świata wewnętrznego partnera, jego historii, obaw, radości i nadziei. Budowanie „mapy miłości” partnera jest fundamentem silnej więzi.
- Pielęgnuj przyjaźń: Podtrzymywanie uczucia przyjaźni, szacunku i podziwu wobec siebie nawzajem jest kluczowe dla trwałości małżeństwa. Dzielenie się pozytywnymi emocjami i wspólnie spędzany czas wzmacniają tę przyjaźń.
- Zwracaj się ku sobie, a nie od siebie: Chodzi o reagowanie na próby nawiązania kontaktu i budowania połączeń ze strony partnera. Małe rzeczy, takie jak odpowiedź na prośbę o uwagę lub wsparcie, mają wielkie znaczenie w budowaniu zaufania i bliskości.
- Pozwól się prowadzić: Pary, które pozwalają sobie na wzajemne wprowadzanie zmian i wpływanie na siebie nawzajem, mają silniejsze, bardziej stabilne związki. To wymaga szacunku dla opinii i uczuć partnera oraz gotowości do kompromisów.
- Rozwiązuj swoje rozwiązywalne problemy: Gottman proponuje techniki efektywnego zarządzania konfliktem, które obejmują miękkie podejście do rozpoczęcia dyskusji, naukę utrzymywania spokoju, praktykowanie samouświadomienia i samołagodzenia, kompromis oraz przetwarzanie nierozwiązanych problemów.
- Pokonaj trudności wynikające z nierozwiązywalnych problemów: Uznając, że nie wszystkie problemy można rozwiązać, Gottman sugeruje strategie radzenia sobie z trwałymi różnicami, które polegają na stworzeniu dialogu wokół problemu, zamiast konfrontacji.
- Twórz wspólne znaczenia: Budowanie kultury relacji, która obejmuje wspólne rytuały, wartości, cele i tradycje, pomaga parom stworzyć wspólne znaczenie ich życia razem. Dzielenie się marzeniami, nadziejami i wartościami pomaga budować głębsze połączenie między partnerami.
Te zasady są uważane za podstawowe elementy budowania i utrzymywania silnych, zdrowych i trwałych związków małżeńskich. Gottman pokazuje, że sukces w małżeństwie nie zależy od unikania konfliktów, ale od sposobu, w jaki para radzi sobie z nieuniknionymi różnicami i trudnościami.
Podejście Gottmana do terapii rodzin jest praktyczne i skupione na budowaniu zdrowych, funkcjonalnych relacji. Poprzez połączenie badań empirycznych z konkretnymi, praktycznymi strategiami, Gottman dąży do przekształcenia konfliktów i nieporozumień w okazje do wzrostu i pogłębienia więzi międzyludzkich.
Dom zdrowego związku – to zatem dzielenie się sympatią i podziwem: Gottman nazywa to „antidotum na pogardę”. Podkreśla pozytywną Perspektywę i podchodzenie do problemów z pozytywnym nastawieniem. Oraz tworzenie atmosfery, zachęcającej do szczerości. Filarem jest także zaufanie oraz zaangażowanie, co wiąże się z myśleniem i działaniem w najlepszym interesie drugiej osoby oraz wdzięczność za to, kim jest twój partner i co robi w związku.